Quê hương là gì?

Quê hương là gì hở mẹ? Sao cô giáo dạy phải yêu?

Quê hương là gì hở mẹ? Ai đi xa cũng nhớ nhiều?

Đã bao lâu rồi nhỉ? Hình như đã bảy năm rồi kể từ ngày tôi xa quê. Lần đầu tiên, đó là lúc tôi khăn gói lên Sài Gòn thi đại học. Lúc ấy, tôi nào biết và hiểu hai từ "quê hương" là gì?

Quê hương là gì?

Ngày...tháng...năm...

Tôi còn nhớ rõ như in ngày hôm đó, 4 giờ sáng mẹ tôi đã thức dậy. Mẹ chuẩn bị cho tôi bàn chải đánh răng với sẵn kem, thêm ly nước muối ấm pha loãng - Mẹ nói đánh răng với nước muối rất tốt, vì tôi bị viêm họng từ nhỏ.

Sau khi ăn vội vàng hết tô mì gói, mẹ dúi vào tay tôi một nắm tiền lẻ, tổng cộng hơn 200,000 đồng mà mẹ gom từ buổi chợ hôm qua. Xong tôi quàng vội ba lô, đi bộ ra ngoài đường lớn cách nhà khoảng 1 cây số để đón xe - hồi đó dưới quê đón xe lên Sài Gòn khó lắm.

Dưới ánh trăng sáng vằng vặc, mẹ đứng nhìn theo cái bóng tôi liêu xiêu trên con đường đất ngoằn ngoèo dần xa tít. "Lên Sài Gòn ráng đừng đua đòi hư hỏng theo người ta nghe con" - Mẹ nói với theo. Tôi đi rồi, mẹ ở lại một mình thui thủi ra vào.

Bây giờ nhớ lại, tôi hiểu đó là quê hương.

Nơi chôn nhau cắt rốn khi ra đời, nên tôi thương tôi nhớ trọn đời, tôi sẽ về...

Bảy năm là ngắn hay dài nhỉ? Tôi không biết. Tôi chỉ nhớ trong bảy năm ấy, tôi về được 5 cái Tết, về vội vàng và đi vội vàng. Vội đến nỗi mà không kịp nhận ra tóc trên đầu nội bây giờ chỉ còn là màu trắng, vội đến nỗi mà tôi không kịp nhận ra con suối phía trước nhà - nơi mà ngày xưa tôi hay đi câu cá, bắt cua giờ đã cạn. Vội đến nỗi mà tôi không biết rằng bà cụ hàng xóm cách nhà tôi mấy căn, hồi nhỏ hay cho tôi kẹo, đã qua đời.

Bây giờ tôi mới hiểu, nỗi nhớ ấy... chính là quê hương.

Ai bảo chăn trâu là khổ, chăn trâu sướng lắm đấy....

Ngày xưa, dân bần nông như tôi chỉ biết con trâu đi trước cái cày theo sau. Sáng cưỡi ra đồng, ngồi vắt vẻo trên lưng trâu, đến nơi thả cho nó đi gặm cỏ, rồi cả bọn đào lỗ đá dế, đói thì trộm khoai sắn đem nướng, rồi tắm sông... ôi vô vàn cái thú.

Rồi những lần trâu đi ăn lúa nhà người ta, những lần bị mời lên công an xã, những lần ngã từ lưng trâu xuống đau điếng, những lúc khóc cùng con trâu khi nó bị bệnh không đi cày được. Và lần đó tôi khóc luôn mấy ngày. Vì nhà tôi đã phải bán luôn con trâu cuối cùng để trả nợ. Hồi đó, trâu cũng có tên để phân biệt nó của nhà ai, giờ tôi cũng quên luôn tên lũ chúng nó rồi. Như quên đi một miền ký ức gian nan, đầy nắng và đầy gió bụi.

Bây giờ nhớ lại, tôi hiểu đó là quê hương.

Nếu được hỏi, trẻ con thích nhất mùa nào? Tôi sẽ trả lời ngay đó là mùa hè.

Nghỉ hè rồi, cả bọn túm nhau gom hết giấy tập cũ, bắt đầu dán những con diều với đủ hình dạng. Chờ chiều gió lên, cả bọn ùa ra ngoài đồng chạy theo chiều gió, cánh diều từ từ bay lên cao.

Sau đó, cả bọn sẽ cùng viết ước mơ của mình, xếp thành vòng tròn và lồng vào dây diều đang căng, những ước mơ ấy được bay cao bay xa. Những lần vấp ngã vào thành bờ ruộng, gốc rạ đâm đau điếng nhưng tôi không hề khóc... Rồi tôi lớn...

Bây giờ nhớ lại, tôi hiểu đó là quê hương.

Tương lai của tình cảm quê hương trong thế hệ trẻ

Trong thời đại toàn cầu hóa, khi mà ranh giới địa lý không còn là trở ngại lớn, tình cảm quê hương vẫn là một giá trị bền vững và quan trọng đối với mỗi người. Dù cuộc sống có đưa bạn đi đến đâu, quê hương luôn là điểm tựa tinh thần, là nơi mà mỗi khi trở về, bạn cảm thấy an yên và bình yên nhất. Đó là lý do vì sao, dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, chúng ta cần giữ gìn và truyền lại những giá trị quê hương cho thế hệ sau, để họ luôn nhớ về nguồn cội, về những giá trị văn hóa mà không nơi nào có được.

Những đứa bạn thời nối khố, giờ mỗi đứa một phương trời, có đứa tôi chưa được gặp lại trong cuộc sống quá nhiều bộn bề này. Dù đi đâu, về đâu, thành công hay thất bại thì ai cũng có trong tâm trí mình một quê hương. Bạn khác và tôi khác. Tuy nhiên, có một điểm chung mà tất cả chúng ta phải nhớ: quê hương là nơi chúng ta bắt đầu, và cũng là nơi chúng ta sẽ luôn hướng về.

Đâu đó bỗng vang lên một giai điệu da diết:

Quê hương mỗi người chỉ một 

Như là chỉ một mẹ thôi 

Quê hương nếu ai không nhớ 

Sẽ không lớn nỗi thành người.

Sài Gòn, Ngày...tháng...năm

Phóng tác từ một câu chuyện có thật